مفهوم قابلیت اطمینان تجهیزات

قابلیت اطمینان تجهیزات چیست؟

اصطلاح قابلیت اطمینان به عنوان احتمال خرابی تجهیزات در یک زمان معین و در شرایط تعیین شده تعریف می‌شود. به بیان ساده، این احتمال وجود دارد که تجهیزات به عملکرد مورد نظر خود برای یک دوره زمانی خاص (بدون خرابی) ادامه دهند.

یک دهه پیش، تجهیزات تا زمانی که به کار و تولید خروجی ادامه می‌داد «قابل اعتماد» تلقی می‌شد. با بلوغ فزاینده راهبردهای مهندسی تعمیر و نگهداری، نقطه هدف تغییر کرده است. امروزه قابلیت اطمینان در زمینه چگونگی استفاده از تجهیزات برای دستیابی به موفقیت در هر دو سطح استراتژیک و عملیاتی ارزیابی می‌شود.

چگونه قابلیت اطمینان تجهیزات را اندازه گیری کنیم؟

قابلیت اطمینان عموماً با مدت زمان بدون خرابی عملیات اندازه گیری می‌شود. برای مثال وقتی می‌گوییم قابلیت اطمینان یک تجهیز در 1000 ساعت 80 درصد است، یعنی با احتمال 80 درصد این تجهیز تا 1000 ساعت خراب نمی‌شود و به درستی کار می‌کند.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که اکثر تجهیزات صنعتی از چندین زیرسیستم و اجزا تشکیل شده اند که هر کدام دارای قابلیت اطمینان خاص خود هستند. قابلیت اطمینان کلی تجهیزات، در این مورد، ترکیبی از قابلیت اطمینان زیرسیستم‌ها و اجزای آن خواهد بود.

یک روش خوب برای محاسبه قابلیت اطمینان تجهیزات، درک رابطه عملکردی زیرسیستم‌های آن و درک تأثیر خرابی آنها بر قابلیت اطمینان کلی تجهیزات است. از آنجایی که قابلیت اطمینان به بهترین وجه با زمان به کارگیری تجهیزات و مدت زمان عملیات مشخص می‌شود، می‌توان معیارهای خاصی را ایجاد کرد که هر دوی این پارامترها را در بر می‌گیرد.

·         میانگین زمان بین شکست‌ها (MTBF)

MTBF  معیاری است که برای اندازه گیری قابلیت اطمینان تجهیزات قابل تعمیر استفاده می‌شود.

MTBF نشان دهنده زمان متوسط بین دو شکست در یک دوره معین است. برای داشتن نقاط داده کافی برای محاسبه MTBF، تجهیزات باید حداقل دو بار خراب شوند. مانند تمام محاسبات آماری، هرچه نقاط داده بیشتری داشته باشید، «میانگین» شما دقیق‌تر خواهد بود.

·         میانگین زمان شکست  (MTTF)

از سوی دیگر، MTTF معیاری از قابلیت اطمینان است که برای تجهیزات غیر قابل تعمیر قابل استفاده است.

به زبان ساده، MTTF میانگین طول عمر یک دستگاه را نشان می‌دهد. با میانگین زمان خرابی یک نوع تجهیزات در یک جمعیت معین تولید یا عملیات محاسبه می‌شود.

نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان (RCM)

نگهداري و تعميرات مبتني بر قابليت اطمينان (RCM) فرآيندي است که با شناسايي ماشين آلات بحراني، تجزيه و تحليل عوامل موثر در قابليت اطمينان و تجزيه و تحليل حالات خرابي و آثار آن، انجام مي گيرد. RCM بيشترين تاثير نت را براي ماشين آلات بر مبناي ايمني، قابليت دسترسي و بهينه کردن هزينه ها ايجاد مي کند.

ايده و مفهوم RCM در مقاله گروه نگهداري و تعميرات بوئينگ 747 در سال 1968 تحت عنوان "برنامه ارزيابي نگهداري و توسعه" ارائه شد و به مرور زمان تکامل یافت و تاكنون در صنايع نيروگاهي و هسته‌اي, صنايع توليدي، پالايشگاهي و حمل و نقل بكار گرفته شده است.

در مقالات بعدی به راهکارهای بهبود قابلیت اطمینان تجهیزات، نحوه انجام نت مبتنی بر قابلیت اطمینان و راهکارهای سامانه مدیریت نگهداری و تعمیرات متنا در این موضوع می‌پردازیم.